Hồn cốt nghề trăm năm giữa lòng đảo Ngọc
Khai mạc Festival nước mắm Phú Quốc truyền thống trăm năm lần thứ nhất (Ảnh: sưu tầm)
Phát biểu tại lễ khai mạc tối 27/6, Chủ tịch UBND TP. Phú Quốc Trần Minh Khoa khẳng định Festival lần này không chỉ đơn thuần là một sự kiện văn hóa – du lịch – thương mại, mà còn là cơ hội để tri ân, tôn vinh di sản nước mắm – “quốc hồn, quốc túy” trên đảo Phú Quốc. Ông cho biết nghề làm nước mắm ở đảo đã có lịch sử hơn 200 năm. Từ những ngày đầu khai thiên lập địa, cư dân mang theo tinh thần lao động bền bỉ, sáng tạo, biến cá cơm tươi rói từ vùng biển sạch thành thứ nước mắm suốt như hổ phách, thơm nồng, đậm đà hồn Việt.
Nghề làm nước mắm Phú Quốc đã tồn tại hơn 200 năm, gắn bó với bao thế hệ cư dân đảo (Ảnh: sưu tầm)
Qua bao thăng trầm, nghề nước mắm Phú Quốc vẫn gìn giữ được vị thế riêng. Từ những năm trước 1945, nước mắm chủ yếu được sản xuất thủ công với chất lượng cao nhưng quy mô còn nhỏ. Sau 1945, kỹ thuật sản xuất được cải tiến, sản lượng và độ đạm ngày càng nâng cao, có những thùng nước mắm đạt trên 400 độ đạm – minh chứng cho tay nghề và bí quyết ủ chượp trăm năm. Thùng gỗ bời lời đặc trưng cùng nguồn cá cơm phong phú từ vùng biển giàu sinh thái chính là yếu tố tạo nên vị ngon khác biệt, hài hòa, giữ cho nước mắm Phú Quốc hương vị thanh tao, mặn ngọt đặc trưng mà ít nơi nào có được.
Khẳng định thương hiệu di sản vươn tầm quốc tế
Nước mắm Phú Quốc không chỉ là niềm tự hào của người dân đảo mà còn là biểu tượng văn hóa Việt Nam vươn ra thế giới. Năm 2013, nước mắm Phú Quốc trở thành sản phẩm Việt đầu tiên được Liên minh châu Âu cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý tại 28 quốc gia. Đến năm 2021, nghề làm nước mắm Phú Quốc chính thức được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đây được xem là dấu mốc quan trọng, đưa thương hiệu nước mắm Phú Quốc đến với bạn bè quốc tế không chỉ như một loại gia vị mà như một phần câu chuyện di sản, gắn bó với tinh hoa ẩm thực toàn cầu.
Nước mắm Phú Quốc – di sản văn hóa ẩm thực được gìn giữ qua nhiều thế hệ (Ảnh: sưu tầm)
Theo UBND TP. Phú Quốc, để bảo vệ thương hiệu lâu dài, địa phương sẽ kiến nghị xây dựng Trung tâm nghiên cứu và bảo tồn nước mắm ngay tại đảo, đồng thời đề xuất cơ chế hỗ trợ đồng bộ từ trung ương đến địa phương để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, giữ gìn uy tín cho nghề truyền thống và cộng đồng các nhà thùng.
Lan tỏa giá trị và câu chuyện văn hóa di sản
Festival nước mắm Phú Quốc mang đến nhiều hoạt động đa dạng: từ chương trình khai mạc, triển lãm nước mắm và sản phẩm OCOP, không gian ẩm thực đặc trưng, cho đến hội thảo chuyên đề, quảng bá du lịch và các hoạt động văn hóa nghệ thuật giàu bản sắc. Trong không gian ấy, du khách và người tiêu dùng có cơ hội tận mắt tham quan nhà thùng, trải nghiệm quy trình ủ chượp tự nhiên, nếm thử nước mắm nguyên chất và lắng nghe câu chuyện nghề từ các nghệ nhân.
Festival là dịp tôn vinh nghề làm nước mắm hơn 200 năm tuổi (Ảnh: sưu tầm)
Sự kiện cũng là dịp quý giá để các doanh nghiệp tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường, đưa nước mắm Phú Quốc vươn xa hơn nữa. Theo định hướng, Festival nước mắm Phú Quốc sẽ được tổ chức thường niên, trở thành cầu nối lan tỏa giá trị của “hồn túy đảo ngọc” đến cộng đồng trong nước và quốc tế, nhất là thế hệ trẻ – những người sẽ tiếp nối và phát huy di sản văn hóa ẩm thực đặc sắc này trong tương lai.