1. Nước mắm Phú Quốc có từ khi nào?
Nghề làm nước mắm Phú Quốc là nghề thủ công có truyền thống lâu đời của người dân đảo. Theo các ghi chép lịch sử, nghề này xuất hiện từ hơn 200 năm, vào khoảng cuối thế kỷ XIX. Đặc biệt, trong giai đoạn 1965-1975, nước mắm Phú Quốc đạt đến thời kỳ hoàng kim, trở thành sản phẩm xuất khẩu nổi tiếng trên thị trường quốc tế.
Trải qua hơn hai thế kỷ, nghề làm nước mắm Phú Quốc đã không ngừng cải tiến. Từ những phương pháp thô sơ ban đầu, quá trình sản xuất ngày nay đã áp dụng một số công đoạn cơ giới hóa, nhưng vẫn giữ được hương vị đặc trưng của nước mắm truyền thống. Bí quyết gia truyền được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác chính là yếu tố tạo nên danh tiếng bền vững của nước mắm Phú Quốc.
Đến nay, nghề nước làm nước mắm Phú Quốc đã gặt hái được những thành tựu nhất định:
Vào ngày 8/10/2012, Ủy ban châu Âu đã cấp văn bằng bảo hộ tên gọi xuất xứ địa lý của sản phẩm nước mắm Phú Quốc. Đây là sản phẩm đầu tiên của Việt nam được bảo hộ trên thị trường của các nước thuộc Liên minh EU.
Đến năm 2017, Nhà nước công nhận nghề và làng nghề truyền thống sản xuất nước mắm Phú Quốc.
Ngày 27/5/2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chính thức công nhận nghề làm nước mắm ở Phú Quốc là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia thuộc loại hình Nghề thủ công truyền thống.
>>> Phóng viên Mỹ mê nước mắm Phú Quốc
2. Đặc điểm nổi bật của nước mắm Phú Quốc
2.1 Nguyên liệu và quy trình sản xuất độc đáo
Chuẩn bị nguyên liệu:
Nước mắm Phú Quốc được làm từ cá cơm, muối và một số phụ gia khác. Cá cơm than và cá cơm sọc tiêu đánh bắt ở vùng biển Phú Quốc là loại cá cơm tốt nhất để sản xuất nước mắm ngon. Cá cơm thường có nhiều và ngon nhất vào khoảng tháng 8 đến tháng 12 âm lịch hàng năm.
Muối biển phải được thu hoạch vào độ chớm thu, đảm bảo thật khô trước khi được sử dụng để ướp cá làm nước mắm. Khi mua muối không nên ướp ngay lập tức mà nên được lưu kho trong ít nhất ba tháng để loại bỏ vị đắng và chát cũng như các kim loại có hại. Thời điểm thu mua muối biển tốt nhất là vào thời điểm chớm thu, tránh mua muối vào đầu xuân.
Quy trình sản xuất nước mắm Phú Quốc:
Làm chượp (hỗn hợp cá ướp muối): Người dân đánh bắt, làm sạch cá cơm và ướp muối ngay trên tàu ở ngoài khơi nhằm đảm bảo nguyên liệu được tươi ngon. Cá và muối được trộn theo tỉ lệ 3:1, cứ 3 tấn cá cơm trộn với 1 tấn muối.
Ủ chượp: Sau khi tàu cá cập bến, chượp được chuyển vào các thùng gỗ lớn để ủ. Cá sẽ được phủ lên một lớp muối dày và gài nén cá lại. Cá cần phải ủ trong thùng từ 12 đến 15 tháng để nước mắm được ngon. Quá trình ủ đảm bảo tiêu chuẩn sạch sẽ, không ruồi muỗi, chuột, bọ, gián. Phương pháp gài nén được sử dụng để sản xuất nước mắm Phú Quốc, khiến protein của thịt cá được phân giải bằng chính men có trong cá.
Rút và lọc mắm: Nước mắm chín có màu cánh gián nâu đỏ và mùi thơm đậm đà khi nó kết thúc thời gian ủ. Nước mắm sẽ được rút ra khỏi thùng ủ bằng phương pháp kéo rút chuyên nghiệp và lọc liên tục đến khi nào có được độ trong như mật ong là hoàn thiện.
Sau quy trình sản xuất kỳ công, nước mắm Phú Quốc sẽ có mùi thơm dịu, độ sánh vừa phải, vị béo tự nhiên và kích thích vị giác. Bạn sẽ cảm nhận được vị đậm đà, ngọt thanh nơi đầu lưỡi khi thưởng thức.
2.2 Hương vị độc đáo
Vị ngọt tự nhiên: Nước mắm Phú Quốc có vị ngọt tự nhiên, không sử dụng đường hoặc chất tạo ngọt nhân tạo. Vị ngọt này đến từ quá trình lên men tự nhiên của cá cơm và muối.
Mùi thơm đặc trưng: Hương thơm của nước mắm Phú Quốc rất đặc trưng, mang đậm hương vị biển cả.
Màu sắc đẹp mắt: Nước mắm Phú Quốc thường có màu cánh gián tự nhiên, không sử dụng chất tạo màu.
2.3 Chất lượng vượt trội
Độ đạm cao: Nước mắm Phú Quốc có độ đạm cao, đảm bảo giá trị dinh dưỡng.
An toàn vệ sinh: Quá trình sản xuất được kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo sản phẩm an toàn vệ sinh thực phẩm.
Không chất bảo quản: Nước mắm Phú Quốc không sử dụng chất bảo quản, giữ nguyên hương vị tự nhiên.
3. Mua nước mắm Phú Quốc ngon ở đâu?
3.1. Nước mắm Phú Quốc Hưng Thịnh
Địa chỉ: số 219, đường 30/4, thị trấn Dương Đông, Phú Quốc.
Giờ mở cửa: 08:00 - 18:00
Nói đến nước mắm Phú Quốc, không thể không nhắc đến nước mắm Hưng Thịnh – một thương hiệu nổi bật với chất lượng và danh tiếng vượt trội. Đây là một trong những thương hiệu lâu đời trên đảo Phú Quốc, hiện đã có mặt trên khắp các tỉnh thành của Việt Nam.
Với bề dày phát triển, nước mắm Hưng Thịnh đã liên tục đạt danh hiệu Hàng Việt Nam chất lượng cao trong nhiều năm liền và đạt chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế về vệ sinh an toàn thực phẩm HACCP. Điều đặc biệt làm nên hương vị độc đáo của nước mắm Hưng Thịnh chính là nguyên liệu cá cơm tươi được đánh bắt trực tiếp từ vùng biển Phú Quốc, giàu đạm tự nhiên và dưỡng chất.
Nước mắm Hưng Thịnh với độ đạm 40, mang vị đậm đà đặc trưng, là lựa chọn hoàn hảo để chấm hoặc nấu các món ăn, làm tăng hương vị và độ ngon cho bữa cơm gia đình. Không dừng lại ở đó, thương hiệu này còn cung cấp nhiều dòng sản phẩm cao cấp như: nước mắm nhĩ lớn, nước mắm nhĩ vàng, nước mắm thượng hạng, và nước mắm đặc sản Phú Quốc, đáp ứng đa dạng nhu cầu của người tiêu dùng.
Bảng giá nước mắm Hưng Thịnh (tham khảo):
25 độ đạm | 35.000 VNĐ/620ml |
35 độ đạm | 50.000 VNĐ/620ml |
38 độ đạm | 27.000 VNĐ/220ml |
40 độ đạm | 70.000 VNĐ/750ml |
3.2. Nước mắm Phú Quốc Khải Hoàn
Địa chỉ: số 11, đường Hùng Vương, thị trấn Dương Đông, Phú Quốc.
Giờ mở cửa: 07:00 - 19:00
Nước mắm truyền thống Khải Hoàn cũng là một trong những nhà thùng nước mắm nổi tiếng và lâu đời nhất tại Phú Quốc. Nước mắm Khải Hoàn đã có truyền thống hơn 100 năm, không chỉ nổi tiếng ở Việt Nam mà còn được xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới.
Nước mắm truyền thống Khải Hoàn đã từng đạt được rất nhiều danh hiệu như Hàng Việt Nam chất lượng cao năm 2016 do người tiêu dùng bình chọn, đạt top 10 danh hiệu chất lượng vàng Thủy sản Việt Nam lần thứ 3 năm 2014.
Bảng giá nước mắm Khải Hoàn (tham khảo):
18 độ đạm | 40.000 VNĐ/lít |
30 độ đạm | 65.000 VNĐ/lít |
40 độ đạm | 138.000 VNĐ/lít |
43 độ đạm | 198.000 VNĐ/lít |
3.3. Nước mắm Phú Quốc Ông Kỳ
Địa chỉ: Tổ 3, đường Hùng Vương, thị trấn Dương Đông, Phú Quốc.
Giờ mở cửa: 07:30 - 17:30.
Nước mắm Ông Kỳ thuộc công ty Khải Hoàn. Nước mắm Ông Kỳ là dòng nước mắm Phú Quốc ngon đặc biệt, có truyền thống trăm năm. Nước mắm Ông Kỳ Phú Quốc sử dụng những loại cá cơm quý hiếm, trong giai đoạn trưởng thành, phải lựa chọn địa điểm và thời gian nghiêm ngặt. Muối được sử dụng là loại muối tinh được lấy từ Bà Rịa - Vũng Tàu.
Bảng giá nước mắm Ông Kỳ (tham khảo):
35 độ đạm (chai 525ml) | 105.000 VNĐ/thùng 6 chai |
38 độ đạm (chai 525ml) | 115.000 VNĐ/thùng 6 chai |
40 độ đạm (chai 525ml) | 125.000 VNĐ/thùng 6 chai |
43 độ đạm (50ml – 200nl – 524ml) | 25.000 – 90.000 – 190.000 VNĐ/thùng 6 chai |
3.4 Nước mắm Phú Quốc Phụng Hưng
Địa chỉ: 471 Đ. Nguyễn Văn Cừ, Khu 2, Phú Quốc, Kiên Giang
Giờ mở cửa: 08:00 - 17:00
Phụng Hưng là một trong những thương hiệu nước mắm truyền thống lâu đời, với gần 100 năm gắn bó trong lĩnh vực chế biến và sản xuất nước mắm. Với hệ thống nhà thùng lớn, bao gồm hơn 100 thùng gỗ được sắp xếp thành 10 dãy dài, cùng đội ngũ đánh bắt chuyên nghiệp và dây chuyền đóng chai hiện đại, Phụng Hưng luôn mang đến cho khách hàng những sản phẩm nước mắm đạt chất lượng cao cấp.
Nước mắm Phụng Hưng được sản xuất theo phương pháp truyền thống hoàn toàn thủ công, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình khép kín từ khâu lựa chọn nguyên liệu đến khâu chế biến. Cá cơm tươi ngon, bao gồm các loại cá cơm than, cá cơm đỏ và cá cơm sọc tiêu, được ủ chượp với muối biển theo tỷ lệ chính xác, không pha trộn tạp chất. Nhờ đó, nước mắm Phụng Hưng mang màu cánh gián đẹp mắt, mùi hương dịu nhẹ và vị ngậy của đạm tự nhiên, với hàm lượng độ đạm cao từ 38 – 45 độ, đáp ứng yêu cầu của những người sành ăn.
Bảng giá nước mắm Phụng Hưng (tham khảo):
40 độ đạm | 150.000 VNĐ/lít |
45 độ đạm | 200.000 VNĐ/lít |
>>> Xem thêm: 6 hãng nước mắm Phú Quốc truyền thống ngon nhất mua làm quà và địa chỉ mua
4. Kinh nghiệm chọn mua nước mắm Phú Quốc
Nước mắm Phú Quốc từ lâu đã trở thành đặc sản nổi tiếng, được nhiều du khách lựa chọn làm quà tặng. Để chọn được sản phẩm chất lượng, bạn có thể tham khảo một số kinh nghiệm sau:
Kiểm tra nhãn hiệu và thương hiệu: Ưu tiên các thương hiệu uy tín lâu đời, được nhiều người tin dùng như Phụng Hưng, Khải Hoàn,... Sản phẩm cần có tem chống hàng giả, nhãn mác đầy đủ thông tin về độ đạm, thành phần, địa chỉ sản xuất, và hạn sử dụng.
Chú ý độ đạm: Độ đạm là yếu tố quyết định chất lượng nước mắm. Nước mắm Phú Quốc thường có độ đạm tự nhiên từ 38 – 45 độ, giúp mang lại vị đậm đà và hương thơm đặc trưng. Tránh các sản phẩm có độ đạm quá thấp hoặc không ghi rõ chỉ số này.
Quan sát màu sắc và hương vị: Nước mắm ngon thường có màu cánh gián tự nhiên, trong và không bị lắng cặn. Mở nắp thử, bạn sẽ cảm nhận được mùi thơm dịu, không quá nồng gắt.
Chọn dung tích phù hợp: Nước mắm Phú Quốc thường được đóng chai với nhiều dung tích khác nhau, từ 500ml đến 2 lít, phù hợp để làm quà tặng hoặc sử dụng cá nhân. Nếu mua làm quà, bạn có thể chọn những chai được đóng gói sang trọng.
Nên mua nước mắm tại các cơ sở sản xuất trực tiếp hoặc các cửa hàng đặc sản lớn, chợ đêm Phú Quốc,... để đảm bảo nguồn gốc, tránh mua từ những người bán dạo hoặc nơi không rõ ràng thông tin xuất xứ.
5. Nhà thùng nước mắm - Điểm du lịch đáng trải nghiệm
Phú Quốc không chỉ nổi tiếng với những bãi biển tuyệt đẹp mà còn là "thủ phủ" của nước mắm truyền thống Việt Nam. Một trong những trải nghiệm độc đáo mà du khách không nên bỏ lỡ khi đến đây chính là tham quan nhà thùng nước mắm – nơi lưu giữ và phát triển nghề làm nước mắm hàng trăm năm tuổi. Nhà thùng nước mắm tại Phú Quốc là nơi diễn ra toàn bộ quá trình sản xuất nước mắm truyền thống, từ khâu ủ chượp cá đến khi cho ra đời những giọt nước mắm thơm ngon.
Trải nghiệm thú vị dành cho du khách:
Tìm hiểu quy trình sản xuất nước mắm: Từ việc chọn cá cơm than, cá cơm sọc tiêu đến cách ủ chượp và chiết rót nước mắm. Bạn sẽ thấy rõ sự tỉ mỉ trong từng công đoạn để tạo ra những chai nước mắm chất lượng.
Thưởng thức hương vị nước mắm đặc trưng: Mùi thơm nhẹ và vị đậm đà của nước mắm Phú Quốc là điều khiến ai cũng nhớ mãi.
Chụp ảnh kỷ niệm: Những thùng gỗ khổng lồ xếp dọc nhà thùng là phông nền lý tưởng cho các bức ảnh độc đáo.
Thưởng thức và mua nước mắm tại chỗ: Các nhà thùng đều có khu vực giới thiệu và bán sản phẩm. Du khách có thể thử nước mắm ngay tại nơi sản xuất và mua về làm quà.
Nhà thùng nước mắm không chỉ là nơi sản xuất mà còn là biểu tượng của văn hóa và nghề truyền thống tại Phú Quốc. Tham quan nhà thùng, du khách sẽ cảm nhận được tâm huyết và sự gìn giữ giá trị bản sắc Việt qua từng giọt nước mắm đậm đà. Đây cũng là cơ hội để hiểu thêm về một ngành nghề thủ công đặc trưng và mang về những món quà ý nghĩa từ đảo Ngọc.