Vào những thế kỷ đầu sau Công nguyên, vùng đất Vũng Tàu vẫn còn là bãi bồi ven biển, hoang sơ và chưa có cư dân sinh sống ổn định. Tuy nhiên, với địa thế nằm gần cửa ngõ Biển Đông, nơi đây dần trở thành trạm dừng chân cho các đoàn thuyền đánh cá và thương thuyền quốc tế. Tên gọi “Vũng Tàu” bắt nguồn từ chính đặc trưng đó – vùng vũng nước sâu nơi tàu bè neo đậu an toàn.

Với vị trí tiếp giáp biển và hệ thống sông ngòi phong phú, Vũng Tàu từng là mắt xích trong tuyến giao thương hàng hải cổ đại, kết nối các trung tâm buôn bán ở phương Nam và phương Bắc, đồng thời là cửa ngõ phía biển của vùng đất Nam Bộ.

Vào cuối thế kỷ 19, khi người Pháp bắt đầu mở rộng chiếm đóng Nam Kỳ, Vũng Tàu được họ lựa chọn làm nơi nghỉ dưỡng lý tưởng nhờ khí hậu trong lành và cảnh quan hữu tình. Từ đây, thành phố mang tên Cap Saint Jacques ra đời – gợi lên hình ảnh một thị trấn biển kiểu Âu giữa lòng Đông Dương.

Người Pháp xây dựng nhiều công trình vẫn còn dấu ấn đến hôm nay: đèn hải đăng Vũng Tàu (một trong những hải đăng cổ nhất Việt Nam), Dinh Thống đốc (nay là Bạch Dinh), cùng nhiều biệt thự, nhà nghỉ, khách sạn ven biển. Bãi Sau, Bãi Trước trở thành những bãi tắm nổi tiếng từ thời đó, ghi dấu bước đi đầu tiên của ngành du lịch biển ở Việt Nam.

Với vị trí chiến lược ven biển, Vũng Tàu giữ vai trò trọng yếu trong cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Nơi đây từng là căn cứ quân sự, hậu cứ chiến lược của thực dân và đế quốc, đồng thời là địa bàn hoạt động ngầm của nhiều lực lượng cách mạng.

Đặc biệt, trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam, Mỹ và đồng minh đã xây dựng một số căn cứ lớn ở Vũng Tàu, trong đó có sân bay, kho nhiên liệu, và căn cứ hậu cần phục vụ cho toàn bộ chiến trường Nam Bộ. Tuy nhiên, ngay trong lòng thành phố ấy, các phong trào đấu tranh và hoạt động cách mạng vẫn âm thầm diễn ra, đóng góp vào thắng lợi của dân tộc.

Sau ngày đất nước thống nhất, Vũng Tàu bước vào một thời kỳ phát triển mới – trở thành trung tâm công nghiệp dầu khí lớn nhất Việt Nam. Nơi đây là trụ sở của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, cùng nhiều liên doanh khai thác dầu khí với các đối tác quốc tế. Thành phố đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế quốc gia.

Bên cạnh dầu khí, Vũng Tàu cũng nhanh chóng phát triển công nghiệp cảng biển, với cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải hiện đại bậc nhất khu vực, đón những tàu container lớn nhất thế giới, góp phần đưa Vũng Tàu trở thành mắt xích chiến lược trong chuỗi logistics toàn cầu.

Ngày nay, Vũng Tàu đang chuyển mình mạnh mẽ, hướng tới hình ảnh của một đô thị biển hiện đại, đa chức năng, nơi hội tụ của công nghiệp – thương mại – du lịch – dịch vụ chất lượng cao. Với sự đầu tư đồng bộ vào hạ tầng giao thông (cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, tuyến đường sắt TP.HCM – Cần Thơ – Vũng Tàu, mở rộng sân bay Gò Găng…), thành phố hứa hẹn sẽ là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư chiến lược.

Tương lai của Vũng Tàu không chỉ là điểm nghỉ dưỡng cuối tuần của người Sài Gòn, mà còn là cửa ngõ quốc tế, là thành phố đáng sống – đáng đầu tư cho cư dân thành thị mới, trong xu hướng đô thị hóa ven biển toàn cầu.