1. Tổng quan về APEC và bối cảnh APEC 2027
Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) được thành lập vào năm 1989 với mục tiêu thúc đẩy liên kết kinh tế khu vực, tự do hóa thương mại và đầu tư, đồng thời tạo ra môi trường thuận lợi để các nền kinh tế phát triển hài hòa.
Ngay từ khi ra đời, APEC đã được thiết kế dưới dạng cơ chế hợp tác mở, dựa trên sự đồng thuận và nguyên tắc tự nguyện, không mang tính ràng buộc pháp lý. Chính điều này giúp APEC linh hoạt, dễ thích nghi, phù hợp với sự đa dạng lớn về thể chế chính trị, quy mô phát triển và lợi ích kinh tế giữa các thành viên.
Hội nghị APEC 2025 tổ chức tại thành phố Gyeongju, Hàn Quốc từ ngày 27/10 đến 1/11/2025.
Ngày nay, APEC là diễn đàn quy tụ 21 nền kinh tế thành viên, chiếm khoảng 60% GDP toàn cầu và gần 50% tổng thương mại thế giới. Đây là nơi các nhà lãnh đạo, bộ trưởng và quan chức cấp cao của khu vực cùng thảo luận chính sách, điều phối hợp tác trong chuỗi cung ứng, phát triển kinh tế số, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Vai trò của APEC càng trở nên quan trọng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động mạnh, cạnh tranh chiến lược gia tăng và nhu cầu tạo dựng không gian hợp tác cởi mở ngày càng cấp thiết.
Trong bối cảnh đó, APEC 2027 - sự kiện được Việt Nam đăng cai - trở thành một trong những cột mốc được trông đợi nhất trong hợp tác kinh tế khu vực. Hội nghị APEC 2027 dự kiến thu hút sự tham dự của lãnh đạo 21 nền kinh tế thành viên, hàng nghìn doanh nghiệp, tổ chức quốc tế và giới truyền thông toàn cầu. Đặc biệt, việc lựa chọn Phú Quốc làm địa điểm tổ chức khiến cụm từ APEC 2027 Phú Quốc trở thành một điểm sáng tiêu biểu, phản ánh sự trưởng thành vượt bậc của Việt Nam trong năng lực tổ chức sự kiện quốc tế quy mô lớn. Với hạ tầng hiện đại, cảnh quan đặc sắc và dịch vụ cao cấp, Phú Quốc được kỳ vọng sẽ là một nơi tổ chức hội nghị đẳng cấp, đóng góp vào thành công của năm APEC 2027.
2. Các thành viên sáng lập APEC và quá trình mở rộng
2.1. Các thành viên sáng lập APEC bao gồm những nước nào?
Theo tài liệu của diễn đàn và các nguồn học thuật, năm 1989, tại Canberra (Úc), APEC được thành lập với 12 nền kinh tế sáng lập, bao gồm: Úc, Brunei, Canada, Indonesia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, New Zealand, Philippines, Singapore, Thái Lan và Hoa Kỳ.
Nhóm sáng lập này đại diện cho nhiều khu vực chiến lược của vành đai Thái Bình Dương và được xem là lực lượng tiên phong thúc đẩy tự do hóa thương mại toàn cầu. Sự đa dạng của các nền kinh tế sáng lập - từ những nền kinh tế phát triển đến các nền kinh tế mới nổi - tạo ra nền tảng linh hoạt, bảo đảm APEC trở thành sân chơi hợp tác mở và toàn diện. Đây là lý do APEC nhanh chóng trở thành một trong những cơ chế kinh tế - thương mại có ảnh hưởng nhất thế giới.
APEC được thành lập năm 1989 tại Canberra (Úc).
2.2. Mở rộng lần 1 năm 1991: Trung Quốc, Hong Kong (Trung Quốc), Đài Loan (Trung Quốc)
Năm 1991, APEC tiến hành đợt mở rộng đầu tiên với sự tham gia của Trung Quốc, Hong Kong (Trung Quốc) và Đài Loan (Trung Quốc). Đây là ba trung tâm kinh tế quan trọng của Đông Á, đóng vai trò lớn trong thương mại quốc tế và chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đợt mở rộng năm 1991 không chỉ tăng cường sức cạnh tranh của APEC mà còn tạo ra sự cân bằng chiến lược giữa các khu vực nội khối. Sự tham gia của các nền kinh tế lớn đã nâng cao vị thế của APEC trong thảo luận thương mại toàn cầu và tạo nền tảng cho giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ trong thương mại khu vực.
2.3. Mở rộng 1993-1994: Mexico, Papua New Guinea, Chile
Giai đoạn 1993-1994 đánh dấu bước chuyển quan trọng khi APEC mở rộng sang khu vực châu Mỹ Latinh. Mexico và Papua New Guinea gia nhập năm 1993, tiếp đó là Chile vào năm 1994, hoàn thiện mạng lưới kết nối xuyên Thái Bình Dương. Nhờ sự tham gia của các nền kinh tế này, phạm vi hợp tác của APEC trở nên toàn diện hơn, phản ánh đúng bản chất của một diễn đàn kết nối hai bờ Thái Bình Dương.
Đợt mở rộng này cũng giúp APEC củng cố vai trò trung tâm trong các vấn đề thương mại toàn cầu, kết nối chuỗi cung ứng giữa châu Á và châu Mỹ – hai khu vực có tốc độ tăng trưởng năng động nhất thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh. Sự tham gia của các nền kinh tế mới cũng mang lại tính đa dạng về lợi ích, giúp quá trình thảo luận trong APEC trở nên thực chất hơn.
2.4. Mở rộng năm 1998: Peru, Nga, Việt Nam
Năm 1998, đợt mở rộng thứ ba và cũng là cuối cùng được thực hiện, với sự gia nhập của Peru, Nga và Việt Nam. Đây được xem là dấu mốc hoàn thiện phạm vi địa lý của APEC, khi diễn đàn chính thức bao trùm toàn bộ vành đai Thái Bình Dương. Với đặc điểm là ba nền kinh tế thuộc các khu vực địa chính trị quan trọng, sự gia nhập này giúp APEC tăng độ bao phủ và củng cố vai trò là diễn đàn hợp tác kinh tế liên khu vực lớn nhất thế giới.
Đối với Việt Nam, 1998 là một bước ngoặt lịch sử. Gia nhập APEC giúp Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu, thúc đẩy cải cách kinh tế và tiếp cận các mô hình quản trị tiên tiến. Việt Nam cũng có cơ hội tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, học hỏi kinh nghiệm phát triển của các nền kinh tế hàng đầu.
Sau đợt mở rộng năm 1998, APEC quyết định tạm dừng kết nạp thành viên mới để ổn định cấu trúc nội khối. Kể từ đó đến nay, diễn đàn duy trì 21 nền kinh tế thành viên. Chính sách này nhằm bảo đảm sự hiệu quả trong điều phối, tránh việc diễn đàn trở nên quá đông và khó đạt đồng thuận trong các vấn đề chính sách quan trọng. Việc sử dụng thuật ngữ “nền kinh tế” cho thấy tư duy linh hoạt của APEC trong hợp tác khu vực, bổ sung cho nguyên tắc hoạt động phi ràng buộc, đồng thuận và tôn trọng sự khác biệt giữa các thành viên.
Phiên họp Hội nghị Bộ trưởng APEC lần thứ 10 tại Kuala Lumpur (Malaysia), ngày 14/11/1998. Tại phiên khai mạc hội nghị, Việt Nam, Nga, Peru đã được kết nạp vào APEC, đưa tổng số thành viên lên 21.
3. Việt Nam trong APEC - Vai trò, đóng góp và các lần đăng cai
3.1. Việt Nam gia nhập APEC năm bao nhiêu?
Việt Nam trở thành nền kinh tế thành viên của APEC vào năm 1998, trong thời điểm Việt Nam thúc đẩy mạnh mẽ hội nhập quốc tế và mở cửa nền kinh tế. Đây là cơ hội để Việt Nam học hỏi kinh nghiệm quản trị, thu hút đầu tư và tham gia sâu vào chuỗi cung ứng khu vực. Sự kiện này giúp Việt Nam nâng cao vị thế và mở rộng quan hệ hợp tác trên nhiều lĩnh vực.
3.2. Việt Nam đã đăng cai APEC bao nhiêu lần?
Trước năm 2027, Việt Nam đã đăng cai APEC hai lần, vào năm 2006 và 2017. Hai sự kiện này đều được đánh giá thành công, góp phần nâng tầm hình ảnh Việt Nam như một đối tác đáng tin cậy và năng động. Việc đăng cai thành công hai kỳ APEC tạo nền tảng để Việt Nam tiếp tục đảm nhận vai trò chủ nhà trong Hội nghị APEC 2027.
3.3. Vai trò và dấu ấn của Việt Nam trong APEC
Việt Nam chủ động thúc đẩy các sáng kiến liên quan đến kinh tế bao trùm, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, phát triển nguồn nhân lực và chuyển đổi số. Việt Nam cũng đóng vai trò là cầu nối giữa các nền kinh tế phát triển và đang phát triển, giúp thảo luận trong APEC diễn ra hài hòa. Những đóng góp này giúp Việt Nam khẳng định vị thế tích cực trong hợp tác khu vực.
Phối cảnh Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc phục vụ cho Hội nghị APEC 2027.
4. APEC 2027 Phú Quốc - Điểm nhấn chiến lược của Việt Nam
4.1. Cơ hội quảng bá và phát triển từ APEC 2027
Hội nghị APEC 2027 đem đến cơ hội vàng để Việt Nam và Phú Quốc quảng bá hình ảnh trên trường quốc tế. Các hoạt động họp cấp cao, diễn đàn doanh nghiệp và sự kiện bên lề sẽ thu hút truyền thông toàn cầu, mở rộng cơ hội thu hút đầu tư và phát triển dịch vụ. Bên cạnh lợi ích về chính trị - ngoại giao, APEC 2027 còn tạo động lực lớn cho ngành du lịch, thương mại và đầu tư trong dài hạn.
Theo quy hoạch chính thức, 21 dự án được phân chia thành năm nhóm chính: Giao thông - kết nối vùng, Cấp nước - môi trường, Hạ tầng đô thị - khu tái định cư, Chuyển đổi số - đô thị thông minh, Công trình hội nghị - dịch vụ APEC, trong đó có nhiều dự đoán trọng điểm như Mở rộng Cảng Hàng không Quốc tế Phú Quốc, Trung tâm tổ chức Hội nghị APEC, Tuyến tàu điện đô thị đoạn 1. Những dự án này không chỉ phục vụ APEC 2027, mang ý nghĩa đối ngoại mà còn là cú huých phát triển bền vững cho hạ tầng Phú Quốc, đặt nền móng cho một đô thị biển quốc tế hiện đại, thông minh và xanh.
4.2. Lợi thế của Phú Quốc khi tổ chức APEC 2027 Phú Quốc
Việc Việt Nam đăng cai APEC 2027 cho thấy sự tin tưởng của khu vực đối với năng lực điều phối và tổ chức các sự kiện đa phương của Việt Nam. Đây là cơ hội quan trọng để Việt Nam thúc đẩy các mục tiêu chiến lược về kinh tế, tăng cường hợp tác và thu hút đầu tư. Hội nghị cũng là dịp để Việt Nam khẳng định cam kết hội nhập và đóng góp cho ổn định kinh tế khu vực.
Phú Quốc được lựa chọn tổ chức APEC 2027 nhờ hệ thống hạ tầng hội nghị hiện đại, không gian du lịch cao cấp và năng lực lưu trú ấn tượng. Những năm gần đây, Phú Quốc nổi lên như một điểm đến quốc tế, sở hữu nhiều khu nghỉ dưỡng và trung tâm hội nghị đạt chuẩn. Đây là yếu tố bảo đảm cho công tác tổ chức sự kiện cấp cao.